Umowa kredytowa – jak czytać i na co uważać przy jej zawieraniu?

Umowa kredytowa jest zbiorem wszystkich warunków i zasad zaciągnięcia, spłaty oraz obsługi zobowiązania. To na jej podstawie banki, parabanki i inne instytucje pożyczkowe użyczają pieniędzy na procent, zarówno osobom prywatnym, jak i przedsiębiorstwom. Jak powinna wyglądać umowa kredytowa? Jakie informacje muszą być w niej zawarte? Na powyższe pytania odpowiadamy w artykule.

Czym jest umowa kredytowa?

Umowa kredytowa jest pisemnym kontraktem, zawieranym między kredytobiorcą a kredytodawcą. Określa ona wszystkie warunki udzielenia oraz spłaty kredytu. Jest to ważny dokument z punktu widzenia prawa – określa on obowiązki i uprawnienia obu stron umowy.

Podpisanie umowy kredytowej, poprzedza ocena zdolności kredytowej osoby ubiegającej się o kredyt. Banki i parabanki opierają swoją decyzję o przyznaniu pożyczki na raporcie BIK.

Umowa pożyczki to podstawowy dokument w razie podjęcia ewentualnych działań prawnych, wymierzonych przeciwko drugiej stronie umowy, np. w momencie, gdy kredytobiorca nie będzie spłacał pożyczki. Bank, opierając się na umowie kredytu, zgłosi sprawę do windykatora, który poprowadzi sprawę dalej.

Czy umowy kredytowe różnią się w zależności od rodzaju zobowiązania?

W dużej mierze nie, choć niektóre elementy przypisane są tylko do jednego typu pożyczki:

• podstawowym warunkiem do podpisania umowy kredytu hipotecznego jest posiadanie nieruchomości i określenie jej jako formy zabezpieczenia zobowiązania. Dokonuje się tego poprzez wpisanie hipoteki do księgi wieczystej.
• umowa kredytu konsumenckiego, w przeciwieństwie do innych rodzajów pożyczki, nie jest obłożona żadnymi restrykcjami, dotyczącymi sposobu i celu wydatkowania pożyczki,
• w przypadku kredytu konsolidacyjnego umowa wyróżnia się celem zaciągnięcia pożyczki, czyli spłata innych długów oraz tym, kto otrzymuje pochodzące z niej środki finansowe. Są to najczęściej wierzyciele oraz instytucje, w których kredytobiorca zaciągnął pożyczkę wcześniej.

Jakie informacje muszą znaleźć się w umowie kredytowej?

Zawierając umowę o kredyt, obie strony decydują się na akceptację warunków w kontrakcie. Z tego powodu w dokumencie, muszą pojawić się następujące informacje:

1. Dane kredytodawcy oraz kredytobiorcy – umowa powinna określać dokładne dane osobowe i adresowe pożyczkobiorcy oraz instytucji finansowej udzielającej kredytu.
2. Kwota kredytu – kwota, która zostaje udzielona konsumentowi w drodze pożyczki.
3. Okres kredytowania – w kontrakcie powinny znaleźć się wszystkie szczegóły dotyczące okresu, w jakim kredytobiorca zobowiązuje się spłacić zobowiązanie.
4. Oprocentowanie – kredytodawca musi bardzo szczegółowo opisać wszystkie kwestie związane z oprocentowaniem kredytu, a więc jego rodzajem (stałe lub zmienne) oraz zasady obliczania odsetek.
5. Opłaty dodatkowe – w umowie muszą znaleźć się dane na temat prowizji, ubezpieczenia oraz wszystkich dodatkowych elementów, wchodzących w skład pozaodstetkowych kosztów kredytu.
6. Zabezpieczenie kredytu – jeśli bank lub parabank przewidział jakąś formę ochrony przed brakiem spłaty z powodu zdarzeń losowych, takich jak utrata zdolności do pracy czy nieszczęśliwy wypadek, to te informacje muszą zostać wpisane do umowy.
7. Postanowienia dotyczące kary za zwłokę oraz informacje o ewentualnej procedurze windykacyjnej – bardzo istotny punkt umowy kredytowej, z punktu widzenia pożyczkodawcy. W tym punkcie określa on dokładnie konsekwencje opóźnień lub braku spłaty kredytu.
8. Harmonogram spłaty kredytu – musi być on bardzo dokładny oraz zbudowany tak, aby wyszczególnić wszystkie koszty, jakie ponosi kredytobiorca w związku ze spłatą zobowiązania oraz w którym dniu miesiąca musi regularnie dokonywać wpłat.

W przypadku, gdy kredytodawca przygotuję umowę kredytu, która zawiera błędy, naraża się na prawne konsekwencje. Powodem jest sankcja kredytu darmowego, czyli zapis, który sprawia, że instytucja finansowa jest zmuszona do rezygnacji z zarobku, a pożyczkobiorca spłaca tylko tyle, ile pożyczył.

Umowa kredytowa – prawa i obowiązki banku i parabanku

W momencie zawarcia umowy o kredyt obie strony kontraktu otrzymują zarówno prawa, jak i obowiązki. Kredytodawca podczas podpisywania umowy musi przestrzegać zapisów prawa.

Do jego obowiązków należy między innymi udzielanie kredytów na zasadach, określonych w umowie kredytowej i przestrzeganie zapisów prawa przy zawieraniu umów. Dodatkowo zadaniem banku jest poinformowanie kredytobiorcy o koszcie, jaki musi ponieść w związku z zaciągnięciem zobowiązania. Rzecz jasna, instytucje finansowe są zobligowane do zachowania tajemnicy bankowej.

Instytucje kredytowe posiada również szereg uprawnień. Do najważniejszych z nich, zalicza się prawo do weryfikacji zdolności kredytowej, naliczania i pobierania opłat, a także prawo do wypowiedzenia umowy, w przypadku znacznego naruszenia zasad przez kredytobiorcę (np. brak spłaty kredytu).

Umowa kredytowa – prawa i obowiązki kredytobiorcy

Osoba, która ubiega się o kredyt i ostatecznie otrzymuje pozytywną decyzję dotyczącą jego przyznania, również posiada pewne prawa i obowiązki. Do tych pierwszych należą:

• prawo do informacji – pożyczkobiorca ma prawo do otrzymania informacji o zasadach oraz warunkach wypłaty kredytu i dodatkowych kosztach,
• prawo do wyboru – kredytobiorca ma prawo do wybrania takiej oferty kredytu, która odpowiada jego potrzebom i jest dostosowana do jego możliwości finansowych,
• bezpłatna kopia umowy kredytowej – kredytobiorca ma prawo zażądać kopii umowy bez podania przyczyny. Bank może odmówić jej wydania tylko w przypadku całkowitej spłaty lub po upływie 5 lat od jej zamknięcia (dokumenty są archiwizowane przez 5 lat),
• prawo do wcześniejszej spłaty kredytu – każdy kredytobiorca ma możliwość przedterminowej spłaty pożyczki bez żadnych dodatkowych kosztów. Najczęściej, wcześniejsze zamknięcie kredytu, upoważnia pożyczkobiorcę do starania się o zwrot prowizji.

Do najważniejszych obowiązków pożyczkobiorcy po podpisaniu umowy kredytowej, należy zaliczyć:

• obowiązek informacyjny – pożyczkobiorca ma obowiązek przedłożyć kredytodawcy wszystkie istotne informacje na temat jego sytuacji finansowej,
• obowiązek spłaty kredytu – każdy kredytobiorca ma obowiązek spłacania kredytu zgodnie z zapisami w umowie kredytowej,
• obowiązek opłacania prowizji i odsetek – zgodnie z kontraktem, kredytobiorca musi opłacać prowizje i odsetki, chyba że informacja o naliczeniu dodatkowych opłat nie została umieszczona w umowie kredytu,
• obowiązek przestrzegania umowy – pożyczkobiorca musi przestrzegać obowiązujących zapisów, pochodzących z umowy kredytowej, regulaminu oraz ustaw, dotyczących udzielania kredytu.'

Na co zwrócić szczególną uwagę przy zawieraniu umowy kredytowej?

Przed podpisaniem umowy kredytowej warto przeczytać ją kilka razy i upewnić się, że wszystkie zapisy są jasne i całkowicie klarowne. W razie problemów ze zrozumieniem danego zagadnienia warto poprosić pracownika banku o szersze wytłumaczenie lub zgłosić się do prawnika.

Na które informacje należy zwrócić szczególną uwagę? Najważniejszą kwestią jest, rzecz jasna, wysokość użyczonego kapitału oraz całkowita kwota do spłaty. Jeśli umowa kredytu dotyczy pożyczki innej niż konsumencka, to w jej zapisach musi znaleźć się szczegółowa informacja, dotycząca wydatkowania pieniędzy, pochodzących z kredytu.

Bardzo ważnym dokumentem, który bank ma obowiązek sporządzić i wydać klientowi, jest harmonogram spłaty kredytu, wraz z wyszczególnieniem konkretnych kosztów, jakie ponosi kredytobiorca, w związku ze spłatą zobowiązania.

Kto otrzyma pieniądze z umowy kredytowej?

To, kto otrzyma pieniądze z kredytu, zależy od jego formy i rodzaju. W przypadku pożyczki konsolidacyjnej środki zostają przekazane do wierzycieli, w celu zamknięcia pomniejszych zobowiązań.

Po podpisaniu umowy kredytowej hipotecznego pieniądze otrzymuje osoba, sprzedająca nieruchomość lub zostają u kredytobiorcy, ale muszą zostać wydane w celu budowy domu. W przypadku klasycznych kredytów konsumenckich (np. kredyty gotówkowe), środki otrzymuje pożyczkobiorca i może je wydać w dowolny sposób.

Autor artykułu

Miłosz Marek

[email protected]

Doświadczony redaktor internetowy z biegłością w temacie odszkodowań. Jego specjalizacją jest problematyka szkód na pojazdach. Za główny cel stawia sobie tłumaczenie trudnych zagadnień z dziedziny prawa drogowego, ubezpieczeniowego i kredytowego na prosty i zrozumiały dla każdego język.