Umowa kredytowa – jak czytać i na co uważać przy jej zawieraniu?

Umowa kredytowa jest zbiorem wszystkich warunków i zasad zaciągnięcia, spłaty oraz obsługi zobowiązania. To na jej podstawie banki, parabanki i inne instytucje pożyczkowe użyczają pieniędzy na procent, zarówno osobom prywatnym, jak i przedsiębiorstwom. Jak powinna wyglądać umowa kredytowa? Jakie informacje muszą być w niej zawarte? Na powyższe pytania odpowiadamy w artykule.

Czym jest umowa kredytowa?

Umowa kredytowa jest pisemnym kontraktem, zawieranym między kredytobiorcą a kredytodawcą. Określa ona wszystkie warunki udzielenia oraz spłaty kredytu. Jest to ważny dokument z punktu widzenia prawa – ustala prawa i obowiązki obu stron umowy.

Podpisanie umowy kredytowej, poprzedza ocena zdolności kredytowej osoby ubiegającej się o kredyt. Banki i parabanki opierają swoją decyzję głównie na raporcie BIK.

Umowa pożyczki to podstawowy dokument w razie podjęcia ewentualnych działań prawnych, wymierzonych przeciwko drugiej stronie umowy, np. w momencie, gdy kredytobiorca nie będzie spłacał pożyczki. Bank, opierając się na umowie kredytu, zgłosi sprawę do windykatora, który poprowadzi sprawę dalej.

Czy umowy różnią się, w zależności od rodzaju kredytu?

W dużej mierze nie, choć niektóre elementy przypisane są tylko do jednego typu pożyczki:

• podstawowym warunkiem do podpisania umowy kredytu hipotecznego jest posiadanie nieruchomości i określenie jej jako formy zabezpieczenia zobowiązania. Dokonuje się tego poprzez wpisanie hipoteki do księgi wieczystej. 
• umowa kredytu konsumenckiego, w przeciwieństwie do innych rodzajów pożyczki, nie jest obłożona żadnymi restrykcjami, dotyczącymi sposobu i celu wydatkowania pożyczki,
• w przypadku kredytu konsolidacyjnego umowa wyróżnia się celem zaciągnięcia pożyczki, czyli spłata innych długów oraz tym, kto otrzymuje pochodzące z niej środki finansowe. Są to najczęściej wierzyciele oraz instytucje, w których kredytobiorca zaciągnął pożyczkę wcześniej.

Jakie informacje muszą znaleźć się w umowie zawarcia kredytu?

Zawierając umowę o kredyt, obie strony decydują się na akceptację warunków w kontrakcie. Z tego powodu w dokumencie, muszą pojawić się następujące informacje:

1. Dane kredytodawcy oraz kredytobiorcy – umowa powinna określać dokładne dane osobowe i adresowe pożyczkobiorcy oraz instytucji finansowej udzielającej kredytu.
2. Kwota kredytu – kwota, która zostaje udzielona konsumentowi w drodze pożyczki.
3. Okres kredytowania – w kontrakcie powinny znaleźć się wszystkie szczegóły dotyczące okresu, w jakim kredytobiorca zobowiązuje się spłacić zobowiązanie.
4. Oprocentowanie – kredytodawca musi bardzo szczegółowo opisać wszystkie kwestie związane z oprocentowaniem kredytu, a więc jego rodzajem (stałe lub zmienne) oraz zasady obliczania odsetek.
5. Opłaty dodatkowe – w umowie muszą znaleźć się dane na temat prowizji, ubezpieczenia oraz wszystkich dodatkowych elementów, wchodzących w skład pozaodstetkowych kosztów kredytu.
6. Zabezpieczenie kredytu – jeśli bank lub parabank przewidział jakąś formę ochrony przed brakiem spłaty z powodu zdarzeń losowych, takich jak utrata zdolności do pracy czy nieszczęśliwy wypadek, to te informacje muszą zostać wpisane do umowy.
7. Postanowienia dotyczące kary za zwłokę oraz informacje o ewentualnej procedurze windykacyjnej – bardzo istotny punkt umowy kredytowej, z punktu widzenia pożyczkodawcy. W tym punkcie określa on dokładnie konsekwencje opóźnień lub braku spłaty kredytu.
8. Harmonogram spłat – musi być on bardzo dokładny oraz zbudowany tak, aby wyszczególnić wszystkie koszty, jakie ponosi kredytobiorca w związku ze spłatą zobowiązania oraz w którym dniu miesiąca musi regularnie dokonywać wpłat.

Umowa kredytowa – prawa i obowiązki pożyczkodawcy

W momencie zawarcia umowy o kredyt obie strony kontraktu otrzymują zarówno prawa, jak i obowiązki. Kredytodawca podczas podpisywania umowy musi przestrzegać zapisów prawa. Do jego obowiązków należą:

• udzielanie kredytów na zasadach i warunkach określonych w umowie kredytowej,
• informowanie kredytobiorcy o wysokości oprocentowania pożyczki oraz o wszelkich dodatkowych kosztach związanych z jej udzieleniem czy obsługą,
• zachowanie tajemnicy bankowej,
• udzielanie kredytów osobom, które mają wystarczającą zdolność kredytową,
• przestrzeganie zapisów prawa przy zawieraniu umów kredytowych.

Instytucja udzielająca pożyczek posiada również szereg uprawnień. Do najważniejszych z nich, zalicza się:

• prawo do weryfikacji zdolności kredytowej osoby ubiegającej się o pożyczkę,
• prawo do naliczania i pobierania opłat, prowizji, odsetek i innych dodatkowych kosztów, w związku z udzieleniem i obsługą kredytu,
• prawo do wypowiedzenia umowy, w przypadku znacznego naruszenia zasad przez kredytobiorcę.

Jakie prawa i obowiązki ma kredytobiorca?

Osoba, która ubiega się o kredyt i ostatecznie otrzymuje pozytywną decyzję dotyczącą jego przyznania, również posiada pewne prawa i obowiązki. Do tych pierwszych należą:

• prawo do informacji – pożyczkobiorca ma prawo do otrzymania informacji o zasadach oraz warunkach wypłaty kredytu i dodatkowych kosztach,
• prawo do wyboru – kredytobiorca ma prawo do wybrania takiej oferty kredytu, która odpowiada jego potrzebom i jest dostosowana do jego możliwości finansowych,
• prawo do otrzymania kopii umowy – kredytobiorca ma prawo zażądać kopii umowy bez podania przyczyny. Bank może odmówić jej wydania tylko w przypadku całkowitej spłaty lub po upływie 5 lat od jej zamknięcia (dokumenty są archiwizowane przez 5 lat),
• prawo do wcześniejszej spłaty kredytu – każdy kredytobiorca ma możliwość przedterminowej spłaty pożyczki bez żadnych dodatkowych kosztów. Najczęściej, wcześniejsze zamknięcie kredytu, upoważnia pożyczkobiorcę do starania się o zwrot prowizji. 

Do najważniejszych obowiązków pożyczkobiorcy należy zaliczyć:

• obowiązek informacyjny – pożyczkobiorca ma obowiązek przedłożyć kredytodawcy wszystkie istotne informacje na temat jego sytuacji finansowej,
• obowiązek spłaty kredytu – każdy kredytobiorca ma obowiązek spłacania kredytu zgodnie z zapisami w umowie,
• obowiązek opłacania prowizji i odsetek – zgodnie z kontraktem, kredytobiorca musi opłacać prowizje i odsetki, chyba że informacja o naliczeniu dodatkowych opłat nie została umieszczona w umowie kredytu,
• obowiązek przestrzegania umowy – pożyczkobiorca musi przestrzegać obowiązujących zapisów, pochodzących z umowy kredytowej, regulaminu oraz ustaw, dotyczących udzielania kredytu.

Na co zwrócić szczególną uwagę przy zawieraniu umowy pożyczki?

Przed podpisaniem umowy kredytowej warto przeczytać ją kilka razy i upewnić się, że wszystkie zapisy są jasne i całkowicie klarowne. W razie problemów ze zrozumieniem danego zagadnienia warto poprosić pracownika banku o szersze wytłumaczenie lub zgłosić się do prawnika.

Na które informacje należy zwrócić szczególną uwagę? Najważniejszą kwestią jest, rzecz jasna, wysokość użyczonego kapitału oraz całkowita kwota do spłaty. Jeśli umowa kredytu dotyczy pożyczki innej niż konsumencka, to w jej zapisach musi znaleźć się szczegółowa informacja, dotycząca wydatkowania pieniędzy, pochodzących z kredytu.

Bardzo ważnym dokumentem, który bank ma obowiązek sporządzić i wydać klientowi, jest harmonogram spłaty kredytu, wraz z wyszczególnieniem konkretnych kosztów, jakie ponosi kredytobiorca, w związku ze spłatą zobowiązania.

Wypłata kredytu – kto otrzyma pieniądze?

To, kto otrzyma pieniądze z kredytu, zależy od jego formy i rodzaju. W przypadku pożyczki konsolidacyjnej środki zostają przekazane do wierzycieli, w celu zamknięcia pomniejszych zobowiązań.

Po podpisaniu umowy kredytu hipotecznego pieniądze otrzymuje osoba, sprzedająca nieruchomość lub zostają u kredytobiorcy, ale muszą zostać wydane w celu budowy domu. W przypadku klasycznych kredytów konsumenckich, środki otrzymuje pożyczkobiorca i może je wydać w dowolny sposób.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czym jest umowa kredytowa?

Umowa kredytowa to kontrakt pomiędzy kredytodawcą a kredytobiorcą, w której bank lub instytucja pożyczkowa zobowiązuje się do udzielenia kredytu kredytobiorcy na określony czas i z określonymi warunkami spłaty, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do spłacenia zobowiązania wraz z odsetkami i innymi opłatami.

Jakie elementy muszą znaleźć się w umowie o kredyt?

W umowie kredytowej muszą znaleźć się m.in. informacje o kwocie kredytu, oprocentowaniu, czasie spłaty, wysokości rat oraz ewentualnych dodatkowych opłatach i prowizjach. Dodatkowo umowa powinna zawierać informacje o zabezpieczeniu kredytu, obowiązkach i uprawnieniach kredytodawcy i kredytobiorcy oraz procedurach postępowania w przypadku braku spłaty zobowiązań.

Na co zwrócić szczególną uwagę przy podpisywaniu umowy?

Przy podpisywaniu umowy pożyczki warto zwrócić szczególną uwagę na wysokość oprocentowania oraz koszty związane z kredytem, takie jak prowizje i opłaty. Należy też dokładnie przeanalizować warunki spłaty, w tym terminy i wysokość rat, a także zabezpieczenia kredytu i konsekwencje niespłacenia zobowiązań. Warto również porównać oferty różnych instytucji finansowych, a przede wszystkim zastanowić się, czy kredyt jest rzeczywiście potrzebny oraz, czy można sobie na niego pozwolić.

Żródła:
1. uni.wroc.pl
2. lex.pl
3. isap.sejm.gov.pl
4. umcs.pl