Oprocentowanie stałe czy zmienne – które rozwiązanie wybrać?

Oprocentowanie stałe czy zmienne? Wybór jednego z tych rozwiązań ma ogromny wpływ na to, jaką sumę pieniędzy zwróci do banku kredytobiorca w ramach spłaty pożyczki. Jeśli masz zamiar zaciągnąć kredyt, dowiedz się, czym charakteryzują się oba te rozwiązania i które bardziej Ci odpowiada. 

Oprocentowanie stałe czy zmienne – czym się różnią?

Pojęcie oprocentowania spotykane jest praktycznie przy wszystkich instrumentach finansowych i produktach bankowych – lokatach, obligacjach, kontach osobistych, czy kredytach. Czynnik ten określa procent, o jaki suma złożona (np. na lokacie) lub pożyczona z banku, zwiększa się wraz z upływem czasu.

Zmienne oprocentowanie kredytu zniża lub podwyższa się ze względu na różne czynniki takie jak poziom stopy procentowej, czy zmiany we wskaźnikach WIBOR.

Oprocentowanie stałe jest ustalone przy podpisywaniu umowy kredytowej i nie podlega żadnym modyfikacjom. Należy jednak pamiętać, że większość ofert, oferuje oprocentowanie stałe tylko przez określony czas (np. przez 5 lat z 10, podczas których należy spłacić kredyt).

Czym charakteryzuje się oprocentowanie zmienne kredytu?

Pierwszą i najważniejszą cechą charakterystyczną oprocentowania zmiennego jest fakt, że pod wpływem różnych czynników, rata może się zwiększyć lub zmniejszyć w trakcie spłaty. Kwestię zmiany oprocentowania reguluje przede wszystkim umowa kredytowa, w której musi zostać zawarta informacja o tym, w jakich odstępach czasu może zmienić się poziom oprocentowania.

Niestety, zwiększenie któregoś z dwóch czynników, determinujących wysokość oprocentowania – czynnika WIBOR oraz marży, prowadzi do wzrostu raty kredytu, a co za tym idzie – podniesienia poziomu kosztów, które kredytobiorca musi ponieść w związku ze spłatą zobowiązania. Z tego powodu, oprocentowanie zmienne kredytu jest korzystne tylko w przypadku, w którym stopy procentowe są obniżane.

Oprocentowanie stałe czy zmienne, a WIBOR

WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to jeden z dwóch głównych czynników, decydujących o oprocentowaniu, mający wpływ tylko i wyłącznie na kredyty ze zmiennym oprocentowaniem. Jest to wskaźnik, określający stopę oprocentowania, którą narzuca się na pożyczki między bankami.

Ustalany jest niejako na podstawie subiektywnej oceny 10 największych polskich banków, choć musi sie on zmieścić w przedziale między wysokością stopy lombardowej a aktualną stopą depozytową (oba te współczynniki ustala Rada Polityki Pieniężnej przy NBP). Największy wpływ na kredyty dla osób indywidualnych oraz firm mają wskaźniki WIBOR:

• depozyt kwartalny – WIBOR 3M, odzwierciedlający koszt finansowania na okres 3 miesięcy. Potencjalnie najniższy wskaźnik, ale ze względu na to, że ogłasza się go na nowo raz na kwartał, obarczony jest największym ryzykiem wzrostu,
• depozyt półroczny – WIBOR 6M. Podobnie jak 3M, odzwierciedla on koszt finansowania na okres 6 miesięcy. Uznawany jest za najbezpieczniejszy, głównie ze względu na zrównoważony okres ogłaszania nowego wskaźnika oraz jego wysokość.

Dowolność w ustaleniu wysokości tego wskaźnika sprawia, że kredytobiorcy coraz częściej szukają możliwości wykorzystania go na własną korzyść, zwłaszcza przy kredytach konsumenckich.

Ze względu na niedozwolony charakter niektórych z warunków umowy związanych z WIBOR (np. brak wskazania okoliczności, wpływających na zmianę WIBOR-u oraz w dalszej kolejności – na oprocentowaniu kredytu), część z kredytobiorców podnosi tę kwestię jako jedno z uchybień względem ustawy o kredycie konsumenckim, kierując do banku wniosek o sankcje kredytu darmowego.

Jest to dokument, umożliwiający kredytobiorcy skorzystanie z prawa do darmowego kredytu, pozwalającego kredytobiorcom oddać tylko tyle, ile pożyczyli od banku. Jest to możliwe dzięki art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, który stanowi, że sankcja kredytu darmowego przysługuje każdemu kredytobiorcy, który znajdzie w umowie błędy.

Oprocentowanie stałe – czym się wyróżnia?

Na oprocentowanie stałe nie mają wpływu żadne czynniki rynkowe, takie jak podwyższenie stóp procentowych przez radę polityki pieniężnej NBP czy zmiany we wskaźniku WIBOR. Z tego powodu, większość kredytobiorców określa to, jako zdecydowanie lepsze rozwiązanie.

Trudno zaprzeczyć, że brak zmian kwoty przy spłacie poszczególnych rat, ma pozytywny wpływ na organizację budżetu – w każdym miesiącu, kredytobiorca ma pewność, że wysokość raty nie zmieni się, bez względu na zmiany na lokalnych lub światowych rynkach finansowych. Z drugiej strony, przy obniżce stóp procentowych, osoby posiadające kredyt ze stałym oprocentowaniem, nie mogą liczyć na obniżenie raty.

Oprocentowanie stałe czy zmienne – które wybrać?

Wśród kredytów dla klientów indywidualnych, wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje kredytów: kredyt hipoteczny, konsumencki oraz konsolidacyjny. Jaki rodzaj oprocentowania warto wybrać przy każdym z nich?

Kredyt konsumencki

W dużej mierze kredyty konsumenckie są zobowiązaniami krótkoterminowymi, zaciąganymi na bieżące potrzeby. O ile w latach 2015-2020 o wiele lepszym wyborem było oprocentowanie zmienne, o tyle w następnych latach, warto wybrać oprocentowanie stałe.

W latach 2015-2020, poziom stóp procentowych był bardzo niski, co przekładało się na równie niskie koszty i raty kredytów konsumenckich. Ze względu na globalny kryzys światowy, NBP od 2021 co jakiś czas podwyższa stopy procentowe kredytów, co przełożyło się na znaczny wzrost rat przy oprocentowaniu zmiennym.

Kredyt konsolidacyjny

Z racji tego, że kredyty konsolidacyjne służą spłacie wszystkich zobowiązań i zebraniu ich w jedno zobowiązanie, najlepszym wyborem w tym wypadku, będzie oprocentowanie stałe. Wydzielenie jednej, stałej kwoty z domowego budżetu jest o wiele łatwiejsze, niż przewidzenie, czy rata kredytu konsolidacyjnego wzrośnie, obniży się czy pozostanie na tym samym poziomie.

Kredyt hipoteczny

Przy tym rodzaju kredytów, należy wziąć pod uwagę bardzo długi okres kredytowania oraz niejednokrotnie bardzo wysoka kwota do spłaty. Z tych przyczyn, trudno odpowiedzieć na pytanie, czy wybrać oprocentowanie stałe czy zmienne.

Kredyt hipoteczny ze stałym oprocentowaniem jest dobrym rozwiązaniem dla tych kredytobiorców, którzy nie mogą pozwolić sobie na zbyt dużą elastyczność przy spłacaniu zobowiązania. Jedna, stała rata przez cały okres kredytowania, sprzyja planowaniu i kontrolowaniu wydatków oraz domowego budżetu.

Oprocentowanie zmienne przy kredycie hipotecznym przeznaczone jest dla tych kredytobiorców, którzy liczą się z ewentualnym ryzykiem i wzrostem raty, choć z drugiej strony przy obniżeniu stóp procentowych, rata kredytu również zostanie obniżona.

Oprocentowanie stałe i zmienne – czy da się je zmienić w trakcie spłaty kredytu?

Tak, istnieje możliwość zmiany oprocentowania kredytu ze stałego na zmienne, a niektóre banki, zezwalają na zmianę w drugą stronę, choć zazwyczaj, stawiają przed klientem różnego rodzaju warunki, jak np. podpisanie aneksu do umowy wraz z zaakceptowaniem zmian w niektórych zapisach umowy kredytowej.

Rzecz jasna, w obu przypadkach, bank przeliczy na nowo całą pozostałą sumę kredytu do spłaty oraz obowiązkowo, musi przekazać kredytobiorcy nowy harmonogram spłaty kredytu, uwzględniający wszystkie zmiany. W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu, kredytobiorcy należy się zwrot prowizji, który powinien zostać wypłacony automatycznie po ostatniej wpłacie.

Zmiana oprocentowania kredytu jest możliwa po złożeniu odpowiedniego wniosku, w którym należy zawrzeć dane kredytobiorcy lub kredytobiorców, numer umowy pożyczki, oświadczenie o dochodach, sytuacji majątkowej oraz innych zobowiązaniach. W dokumencie musi znaleźć się też informacja dotycząca zmiany typu oprocentowania.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Co jest korzystniejsze – oprocentowanie stałe czy zmienne?

Wiele zależy od rodzaju zobowiązania, a także okresu kredytowania. Oba rozwiązania mają swoje zalety – stałe oprocentowanie kredytu hipotecznego lub konsumenckiego, gwarantuje, że rata kredytu hipotecznego, konsumenckiego czy konsolidacyjnego nie wzrośnie w trakcie obowiązywania umowy. W przypadku oprocentowania zmiennego nie da się ustalić, ile będą wynosiły kolejne raty, ale w przypadku obniżenia stóp procentowych, rata kredytu będzie mniejsza.

Czy oprocentowanie stałe obowiązuje przez cały okres kredytowania?

Wiele zależy od rodzaju kredytu, długości okresu spłaty oraz polityki banku. Niektóre z banków komercyjnych umożliwiają zaciągnięcie zobowiązania ze stałym oprocentowaniem, zwłaszcza przy kredytach konsumenckich, jednak większość z nich umożliwia wzięcie pożyczki ze stałym oprocentowaniem na kilka lat (najczęściej 5 lub 10 lat).

Co wpływa na wysokość raty przy oprocentowaniu zmiennym?

Przede wszystkim, największy wpływ na wysokość raty mają stopy procentowe oraz współczynnik WIBOR. Pierwszy czynnik ustalany jest co jakiś czas przez Narodowy Bank Polski, zaś drugi czynnik jest określony przez dziesięć największych banków komercyjnych w Polsce.

Autor artykułu

Miłosz Marek

[email protected]

Doświadczony redaktor internetowy z biegłością w temacie odszkodowań. Jego specjalizacją jest problematyka szkód na pojazdach. Za główny cel stawia sobie tłumaczenie trudnych zagadnień z dziedziny prawa drogowego, ubezpieczeniowego i kredytowego na prosty i zrozumiały dla każdego język.