Formy zabezpieczenia kredytu – co powinieneś o nich wiedzieć?

Banki i firmy pożyczkowe, w celu ochrony swojego zarobku, stosują różnego rodzaju formy zabezpieczenia kredytu, bez względu na to, czy jest to kredyt gotówkowy, chwilówka czy kredyt hipoteczny. Z tego też powodu, każdy kredytobiorca powinien wiedzieć, jaki wpływ ma ubezpieczenie na koszt kredytu oraz jak można wykorzystać wykupienie polisy na swoją korzyść.

Czym jest zabezpieczenie kredytu?

Zabezpieczenie kredytu to zbiór czynności prawnych, mających na celu ochronę interesu banku w przypadku braku spłaty całości lub części zobowiązania przez kredytobiorcę. Po części stanowi ono również swoiste koło ratunkowe dla osób, które nie mogą spłacić pożyczki.

Formy zabezpieczenia mogą się różnić w zależności od rodzaju zobowiązania. Kwestie prawne w tym zakresie, regulują:

• kodeks cywilny,
• ustawa prawo wekslowe,
• umowa kredytowa.

Kiedy i dlaczego wymaga się zabezpieczenia kredytu?

Kredyt hipoteczny ma odgórnie narzuconą formę ochrony, z racji długiego okresu kredytowania oraz dużej kwoty pożyczki. Zabezpieczeniem jest wpis hipoteki, czyli zapis o obciążeniu nieruchomości zobowiązaniem, do księgi wieczystej danego lokalu, gruntu czy budynku. W razie problemów ze spłatą bank ma prawo przejąć prawa do nieruchomości i sprzedać ją w celu uregulowania zobowiązania. Kredytodawcy przy tego rodzaju pożyczkach, wymagają dodatkowo zakupu polisy na życie.

Kredyty konsumenckie są z reguły objęte nieco mniejszym ryzykiem, choć przy większych kwotach, bank wymaga dodatkowych zabezpieczeń np. zakupu ubezpieczenia na życie, od utraty pracy czy nieszczęśliwego wypadku. Bank może też obniżyć kwotę prowizji za udzielenie kredytu lub marży.

Parabanki, które udzielają chwilówki osobom, widniejącym w bazach dłużników wymagają zabezpieczenia w formie weksla in-blanco, czy nawet notarialnej gwarancji spłaty pod rygorem utraty ruchomości (np. samochodu) lub części praw do nieruchomości (kredytodawca staje się właścicielem w jakiejś części).

Formy zabezpieczenia kredytu

Instytucje pożyczkowe, chroniąc swój zysk, korzystają z różnych zapisów prawnych, w celu zabezpieczenia różnych form kredytu. Obowiązujące przepisy, wyróżniają dwa główne rodzaje zabezpieczeń spłaty:

Zabezpieczenia rzeczowe

Rzeczowa forma zabezpieczenia kredytu wyróżnia się zakresem odpowiedzialności dłużnika – to, jakie elementy majątku mogą zostać przejęte przez wierzyciela, musi zostać wyszczególnione w umowie kredytowej. Wśród rzeczowych form zabezpieczenia kredytu, najczęściej spotykanymi są:

• ubezpieczenie kredytu – najbardziej podstawowa forma zabezpieczenia kredytu, bardzo chętnie stosowana przez banki. Wśród najczęściej spotykanych ubezpieczeń, wyróżnia się ubezpieczenie na życie, od nieszczęśliwych wypadków i od utraty pracy (wypłacane tylko w przypadku utraty pracy z powodów niezależnych od pracownika),
• zastaw ogólny – w celu zaspokojenia roszczeń, kredytodawca ma prawo przejąć przedmioty, wymienione w umowie,
• zastaw rejestrowy – nieco bardziej restrykcyjna forma, przy której zabezpieczenie ewentualnych roszczeń musi być zapewnione urzędowo (np. w formie umowy notarialnej). Przedmiotem zastawu rejestrowego może być samochód, motocykl lub inny przedmiot, wymagający zarejestrowania,
• kaucja – kredytodawca otrzymuje określoną kwotę pieniężną lub papiery wartościowe o określonej wartości jako zabezpieczenie spłaty kredytu. W momencie uregulowania pożyczki wracają one do pożyczkobiorcy,
• blokada środków na rachunku bankowym – zabezpieczenie, w którym to osoba spłacająca kredyt, zwraca się z żądaniem do banku, by zablokowano mu określoną kwotę na rachunku bankowym lub wskazaną lokatę, do momentu zakończenia spłaty zobowiązania.

Zabezpieczenia osobiste

Istnieje też druga forma zabezpieczenia kredytu, w której bank ma prawo do dochodzenia swoich praw i egzekwowania postanowień umowy kredytowej z całego majątku kredytobiorcy. Wśród zabezpieczeń osobistych wyróżnia się:

• ustalenie tzw. żyranta – przed zawarciem umowy, kredytobiorca wskazuje osobę, która spłaci zobowiązanie w przypadku, gdyby on nie miał takiej możliwości. Rzecz jasna, poręczyciel musi również podać swoje dane oraz podpisać stosowne dokumenty,
• przystąpienie do długu – polega na dołączeniu osoby trzeciej do umowy kredytu w roli kredytobiorcy,
• weksel in-blanco – specyficzny rodzaj weksla, w którym dokument nie jest do końca wypełniony – występuje przyrzeczenie wykupienia weksla, ale nie umieszcza się w nim informacji o miejscu, dacie i wysokości kwoty, za którą dłużnik ma wykupić dokument. Te elementy wypełnia się w momencie spłaty zobowiązania i oddania weksla in-blanco kredytobiorcy,
• poręczenie wekslowe – popularny sposób zabezpieczenia, ze względu na prostotę przygotowania i ewentualnej egzekucji zobowiązania. Poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu za pomocą weksla, który może odzyskać po spłacie zobowiązania przez niego, lub kredytobiorcę,
• oświadczenie o poddaniu się egzekucji – przed zaciągnięciem kredytu, pożyczkobiorca sporządza akt notarialny, w którym zobowiązuje się do dobrowolnego poddania się egzekucji, w razie problemów ze spłatą kredytu.

Jak zabezpieczenie kredytu wpływa na jego koszty?

Co do zasady, większość działań, dążących do ustalenia rzeczowej formy zabezpieczenia kredytu, zwiększa koszty kredytu. Jest to spowodowane faktem, że koszty związane z np. wpisem hipoteki do księgi wieczystej lub wykupienia polisy na życie, lub ubezpieczenia od utraty pracy czy nieszczęśliwego wypadku, pokrywa z własnej kieszeni kredytobiorca.

Obowiązkiem kredytodawcy jest wpisanie kosztów zabezpieczenia kredytu do całkowitego kosztu kredytu. Jeśli tego nie zrobi, pożyczkobiorca ma prawo przygotować wniosek o sankcje kredytu darmowego, który upoważnia go do spłaty pożyczki w wysokości kapitału.

Z drugiej strony, banki często oferują lepsze warunki klientom, którzy zdecydują się dodatkowo ubezpieczyć swoją pożyczkę, np. obniżając prowizję czy marżę kredytu. Preferowane jest rzeczowe zabezpieczenie, takie jak zakup polisy na życie. Ma to istotny wpływ, zwłaszcza w przypadku kredytu hipotecznego, które jest zobowiązaniem długoterminowym i opiewającym na wysoką kwotę.

Przystąpienie osoby trzeciej do kredytu, wymusza na banku sporządzenie aneksu do umowy, co wiąże się z koniecznością zapłaty prowizji. Podobnie ma się sprawa z wszelkimi usługami prawniczymi.

Kiedy zabezpieczenie kredytu jest korzystne dla pożyczkobiorcy?

Nie tylko kredytodawca może skorzystać na różnych formach zabezpieczenia kredytu. Zakup dodatkowego ubezpieczenia może uchronić kredytobiorcę od bardzo nieprzyjemnych konsekwencji, np. w sytuacji, w której doznał on bardzo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i utracił zdolność do pracy.

Dodatkowo, banki o wiele przychylniej patrzą na tych klientów, którzy chcą dodatkowo zabezpieczyć się na wypadek problemów ze spłatą. Przejawia się to we wspomnianych preferencyjnych warunkach kredytowych, dzięki którym można obniżyć całkowity koszt kredytu, czy udzieleniem wyższej kwoty kredytu.

Najczęściej zadawane pytania

Czy można zmienić formę zabezpieczenia kredytu w trakcie jego spłaty?

Jest to możliwe, ale tylko w przypadku, gdy obie strony umowy wyrażą na to zgodę. Należy pamiętać, że banki bardzo ostrożnie podchodzą do kwestii zmiany formy zabezpieczenia kredytu, dlatego swoją decyzję trzeba dobrze umotywować.

Jakie korzyści daje zabezpieczenie kredytu?

To, jakie korzyści przyniesie zabezpieczenie kredytu, zależy głównie od jego formy. Niektóre, mogą pomóc w uregulowaniu zobowiązania w przypadku, gdy kredytobiorca, z różnych przyczyn nie jest w stanie tego zrobić. Dodatkowo bank może udostępnić większą kwotę pożyczki lub nawet obniżyć całkowity koszt kredytu.

Czy ubezpieczenie na życie może być zabezpieczeniem kredytu?

Tak, ubezpieczenie na życie jest jednym z najpopularniejszych zabezpieczeń, występujących w kredytach hipotecznych (poza wpisem do księgi wieczystej). Warto zastanowić się nad tym rozwiązaniem, zwłaszcza przy dużych i długoterminowych kredytach, by nie pozostawić spadkobierców z ewentualnym długiem.

Autor artykułu

Miłosz Marek

[email protected]

Doświadczony redaktor internetowy z biegłością w temacie odszkodowań. Jego specjalizacją jest problematyka szkód na pojazdach. Za główny cel stawia sobie tłumaczenie trudnych zagadnień z dziedziny prawa drogowego, ubezpieczeniowego i kredytowego na prosty i zrozumiały dla każdego język.