Wyrok TSUE zwrot prowizji - co oznacza dla kredytobiorców?

Trybunał Sprawiedliwości UE jednoznacznie opowiedział się po stronie kredytobiorców – w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego, bank powinien zwrócić część prowizji. 

Wyrok TSUE dot. zwrotu prowizji bankowej 

Do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej trafiło tzw. pytanie prejudycjalne zadane przez Sąd Rejonowy Lublin-Wschód. Sprawa dot. sporów pomiędzy spółką Lexitor a bankami: Santander Consumer Bank, mBank oraz SKOK-iem im. Stefczyka. Lexitor nabył od klientów tych banków roszczenia dot. zwrotu prowizji bankowej z tytułu przedterminowej spłaty. Banki odmówiły dokonania zwrotu prowizji.  

TSUE w wydanym wyroku (C-383/18) wskazał, że zapisy unijnej dyrektywy dot. umów o kredyt konsumencki w taki sposób, że w razie wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego, kredytobiorca ma prawo do obniżki kosztu kredytu. 

Ta obniżka z kolei obejmuje wszystkie koszty nałożone na klienta banku. Chodzi tutaj o koszty zarówno pobierane w okresie kredytowania (np. odsetki), jak i opłaty jednorazowe naliczone w momencie uruchomienia kredytu (np. prowizja).

Warto jednak podkreślić, że orzeczenie Trybunału dot. tylko kredytów konsumenckich. Są to zatem te kredyty, które reguluje Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. Zgodnie z zawartą tam definicją takim kredytem jest m.in.:

• kredyt w interpretacji zapisów prawa bankowego, 
• pożyczka,
• kredyt odnawialny. 

W myśl aktualnie obowiązujących przepisów prawnych kredyt konsumencki jest ograniczony kwotowo i może wynieść maksymalnie 255 550 zł (lub równowartość tej kwoty w innej walucie). Przed 2011 r. kwota kredytów konsumenckich nie mogła opiewać na wyższą kwotę niż 80 000 zł. 

Co decyzja TSUE oznacza dla kredytobiorców? 

Decyzja wydana przez TSUE C-383/18 spowodowała, że zostały rozwiane wątpliwości dotyczące interpretacji art. 49 ust. 1 i 2 ustawy o kredycie konsumenckim. Po ogłoszeniu tego orzeczenia przedmiotową uchwałę w tej sprawie wydał w dniu 12.12.2019 r. Sąd Najwyższy. 

Po wydaniu wyroku unijnego Trybunału oraz uchwały Sądu Najwyższego obowiązująca wykładnia art. 49 jest taka, że w przypadku spłaty kredytu przed terminem, to obniżeniu ulegają wszystkie koszty kredytu, które zostały poniesione przez cały okres kredytowania. Takim kosztem jest także właśnie prowizja bankowa. Generalnie obniżenie całkowitego kosztu kredytu powinno być proporcjonalne.

Co więcej, w przypadku niezastosowania się do decyzji TSUE o obniżeniu wszystkich kosztów kredytu, pożyczkobiorcy mają prawo starać się o zwrot kosztów, które musieli ponieść w trakcie spłaty pożyczki z tytułu prawa do darmowego kredytu (ustawa o kredycie konsumenckim, art. 45). W celu skorzystania z tego zapisu koniecznie należy przygotować wniosek o sankcje kredytu darmowego. 

Jak odzyskać prowizję bankową? 

Prowizję bankową możesz odzyskać na kilka sposobów. Co prawda, niektóre banki stosują automatyczny zwrot, ale nie jest to powszechna praktyka. Ponadto jest on realizowany tylko w przypadku spełnienia określonych warunków. 

Możesz samodzielnie złożyć pismo o zwrot bankowy. Pisząc taki wniosek, powołaj się na art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim bądź na art. 38 ustawy o kredycie hipotecznym. Warto także wspomnieć o wyroku TSUE C-383/18. Oczywiście należy podać także kilka podstawowych danych, w tym m.in.: swoje dane osobowe, dane banku, numer umowy kredytowej. 

Wniosek dostarcz osobiście do najbliższego oddziału banku lub wyślij go listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Zgodnie z obowiązującym prawem bank na rozpatrzenie pisma reklamacyjnego ma aż 30 dni. Jest to uregulowane przez Ustawę o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. 

Niestety nie zawsze odpowiedź banku jest pozytywna dla kredytobiorcy. Nawet po wydaniu orzeczenia unijnego Trybunału osoby, które przedterminowo spłaciły kredyt, spotykają się z odmową zwrotu prowizji bankowej. Banki argumentują to tym, że decyzja TSUE jest wiążąca tylko dla jednej konkretnej sprawy, która toczyła się przed sądem w Lublinie. 

Wówczas można wnioskować o pomoc do Rzecznika Finansowego – postępowanie jednak trwa zazwyczaj miesiącami, a jego rezultat w żaden sposób nie obliguje banku do zmiany swojej decyzji. 

Kolejną opcją jest ścieżka sądowa, która po pierwsze jest czasochłonna (nawet 2 lata), a poza tym wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów: wynagrodzenia adwokata oraz opłat sądowych. Tutaj również nie ma gwarancji, że sprawa zakończy się pomyślnie, tj. zwrotem prowizji. 

Alternatywą dla powyższych rozwiązań jest usługa Back2you, dzięki której należny zwrot bankowy możesz otrzymać w ciągu kilku dni. Wystarczy, że wyślesz skan umowy kredytowej oraz raport BIK – bądź inne potwierdzenie wcześniejszej spłaty kredytu. Na ich podstawie jest weryfikowana możliwość otrzymania zwrotu bankowego oraz jego wysokość. Jeśli zaakceptujesz propozycję, to jedyną formalnością będzie podpisanie umowy. W kilka dni po jej zawarciu na wskazane konto jest realizowany przelew. 

Kiedy jeszcze należy się zwrot bankowy? Jakie kredyty się kwalifikują? 

Kredyty hipoteczne

Choć wyrok TSUE w sposób bezpośredni nie odnosi się do kredytów hipotecznych, to w przypadku przedterminowej spłaty takiego zobowiązania, również kredytobiorcy należy się zwrot bankowy. Możliwość wcześniejszego uregulowania takiego zobowiązania umożliwia bowiem art. 38 ustawy o kredycie hipotecznym. 

Prowizję bankową mogą odzyskać jednak tylko te osoby, które zawarły umowę z bankiem po 22 lipca 2017 r. Jest to data wejścia w życie ustawy o kredycie hipotecznym. Nie ma tutaj znaczenia kwota kredytu.

Kredyty konsolidacyjne 

Kredyty konsolidacyjne mieszczą się w ustawowej definicji kredytu konsumenckiego. Konsolidacja kredytów uprawnia zatem do ubiegania się o zwrot bankowy. Oczywiście środki te nie mogą zostać przeznaczone na cel, który jest związany z działalnością gospodarczą bądź zawodową. Istotna jest data zawarcia umowy z bankiem – do zwrotu kwalifikują się kredyty zaciągnięte po 18 grudnia 2011 r.